Dieta paleo, zwana inaczej dietą człowieka epoki kamiennej lub dietą jaskiniowca od co najmniej dekady cieszy się znaczną popularnością w Polsce i nie tylko. Polega ona na odwzorowaniu domniemanego modelu żywieniowego naszych praprzodków. Eliminacja żywności przetworzonej na rzecz wyłącznie tych pokarmów, do których dostęp mieli prehistoryczni myśliwi i zbieracze to jedno z nadrzędnych założeń diety paleo. Więcej o zasadach diety paleo i o tym, jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie dowiesz się z poniższego artykułu.

Na czym polega dieta paleolityczna

Dieta paleo to dieta inspirowana sposobem odżywiania człowieka w okresie paleolitu (2,5 miliona do 9 tys lat p.n.e.). Nasi przodkowie prowadzili w tym okresie tryb zbieracza – łowcy, a ich dieta zależna była od warunków klimatycznych, oraz zasobów oferowanych przez zajmowany obszar. W skrócie: jedli to co udało im się upolować lub znaleźć. Założeniem diety paleo jest więc taka podróż do czasów, kiedy człowiek żywił się głównie mięsem, świeżymi owocami i warzywami i miał się dobrze, aż nie przyszedł okres osiadłego trybu życia, rozwoju rolnictwa i wszystko się zepsuło. Najbardziej znanym dziś propagatorem diety paleo jest dr Loren Cordain, który nawyki żywieniowe naszych przodków bada od ponad 30 lat i część swojej wiedzy przekazał w książce pt. Dieta paleo. Zwolennicy tego modelu żywieniowego twierdzą, że ludzki układ pokarmowy nie ewoluował na tyle by poradzić sobie z nowoczesną dietą, obciążoną przez obce paleolitycznymu żołądkowi zboża, rośliny strączkowe czy nabiał. W myśl teorii diety paleo, to właśnie w okresie koczowniczego trybu życia miał zostać zaprogramowany metabolizm naszego gatunku, w związku z czym dietę jaskiniowców nasz organizm toleruje najlepiej. Fundamentem „hipotezy paleo” jest fakt, że niektóre popularne obecnie choroby cywilizacyjne jak cukrzyca, choroby serca, nowotwory są bardzo rzadkie lub wręcz zupełnie nie występują u izolowanych populacji łowiecko-zbierackich. Dodatkowo do popularności diety paleo przyczynia się rosnący trend na ‘eko’ i ‘bio’, a także fakt, że dieta paleo zachwalana jest wśród wielu celebrytów jak np. Miley Cyrus.. Krytycy pytają jednak, czy opieranie się na diecie tak dalekich przodków jest zdrowe dla współczesnego człowieka.

Co jeść, a czego nie na diecie paleo – jadłospis

Możemy się domyślać że jadłospis paleolitycznych jaskiniowców nie byłby odpowiedni dla wegetarian. W związku z brakiem hodowli zwierząt czy upraw próżno również spodziewać się w nim nabiału, czy produktów zbożowych. W takim razie co jedzono w paleolicie? Głównie to, co udało się zebrać lub upolować.

Podstawę diety paleo stanowią:

• mięso
• ryby
• owoce morza
• jaja
• grzyby
• orzechy
• kiełki
• nasiona
• miód
• warzywa i owoce.

Układając nasz paleo-jadłospis powinniśmy w ponad 50 procentach uwzględnić mięsa i produkty odzwierzęce, a pozostałe, niecałe 50 procent menu podzielić po równo na warzywa, owoce i orzechy. Nie ma w niej miejsca na zboża (jest bezglutenowa), czy nabiał (czyli jest bezlaktozowa), a także rośliny strączkowe i warzywa skrobiowe. Wyeliminować należy również żywność przetworzoną, cukry rafinowane oraz wszelkie jego pochodne. Jest to więc dieta niskowęglowodanowa, bogatotłuszczowa obfitująca w produkty białkowe. Proporcje makroskładników podawane są w dużym przybliżeniu, przy czym białko stanowi około 20-35% zapotrzebowania energetycznego, tłuszcze 30-45%, a węglowodany to 25-45% dobowej liczby kilokalorii.

Poza listą dozwolonych i zakazanych produktów dieta paleo ma również inne zasady, które należy przestrzegać przy jej stosowaniu. Zaleca się, aby produkty pozyskiwać w jak najbardziej naturalny sposób i ze sprawdzonego źródła; ryby i mięso spoza przemysłowych hodowli, jajka ‘ze wsi’, a owoce i warzywa z upraw ekologicznych. Zamiast liczenia kalorii poleca się ‘wsłuchiwać w swój organizm’, a jeść tylko wtedy, kiedy rzeczywiście doskwiera nam głód.

Plusy i minusy diety paleo

Żyjemy w czasach gdzie ogrom spożywanej przez społeczeństwo żywności wysoko przetworzonej budzi niepokój i jest przyczyną wielu chorób cywilizacyjnych z otyłością na czele. Moda na ‘powrót do korzeni’ w przypadku diety wydaje się być więc dobrym rozwiązaniem. Dieta paleolityczna zachęca do większej wiedzy na temat pochodzenia produktów, które kładziemy na talerzu. Stosując dietę paleo nie musimy liczyć kalorii i głodzić się, co jest bardzo atrakcyjne szczególnie dla osób, które mają za sobą doświadczenia z kalkulowaniem każdej porcji ryżu z kurczakiem. Tutaj ważniejsza od ilości jest jakość. Wyeliminowanie glutenu i nabiału z diety może przynieść korzyści zdrowotne u osób z Hashimoto, ale tylko w potwierdzonych badaniami przypadkach. Chociaż te założenia brzmią zdrowo i rozsądnie to jednak warto pamiętać, że dieta paleo jest krytykowana przez większość dietetyków, a w rankingu najlepszych diet magazynu “U.S. News” zajmuje jedno z ostatnich miejsc, niedaleko niesławnej diety Dukana. Jak każda dieta eliminacyjna, dieta paleo może prowadzić do licznych niedoborów. Z pewnością nie jest wskazana dla jaroszy, którzy ze względu na obecność tak dużej ilości mięsa w menu nie mieliby praktycznie czego jeść. Stosując dietę paleo przez dłuższy czas możemy doprowadzić do niedoborów witaminy D i wapnia, do osteoporozy, chorób nerek i wątroby. Źle zbilansowana dieta paleo, przy tak dużej podaży produktów pochodzenia zwierzęcego może również przyczynić się do hipercholesterolemii, a eliminacja całych grup produktów spożywczych zalecanych w zrównoważonej diecie może być przyczyną różnych zaburzeń odżywiania, np. ortoreksji. 

Podsumowując

W dzisiejszych czasach trudno odtworzyć model żywienia naszych przodków. Jadłospis koczowniczych ludów paleolitu był ściśle związany z ich trybem życia, aktywnością, porą roku, dostępnością pożywienia. W diecie paleo pojawia się wiele wartościowych składników, takich jak chude mięso, ryby, sezonowe owoce, warzywa. Przy dodatkowym założeniu, że produkty te pochodzą ze sprawdzonych źródeł, uwzględniając je w codziennej diecie dostarczamy wiele cennych odżywczo składników. 

Jednak, aby móc jeść zdrową i nieprzetworzoną żywność nie musimy dołączać do ruchu paleo. Nie warto popadać w skrajności i traktować jedzenia zero-jedynkowo podążając ślepo za nawykami żywieniowymi jaskiniowców. Produkty pochodzenia zbożowego, rośliny strączkowe, skrobiowe i nabiał to również cenna grupa produktów spożywczych, a eliminując je z diety pozbawiamy się cennego źródła wielu minerałów i witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dla naszego zdrowia lepszym rozwiązaniem niż żywieniowa podróż do ery paleolitu będzie zdrowa, różnorodna i odpowiednio zbilansowana dieta. Taką znajdziesz w ofercie naszego cateringu 🙂

Chcę korzystać z dobrodziejstw cywilizacji <3