W minionym stuleciu styl życia człowieka w krajach rozwiniętych zmienił się radykalnie. Gwałtowny rozwój technologiczny, niewłaściwa dieta, uboga jakość zdrowotna żywności, nadmierny stres, używki, zmniejszona aktywność fizyczna – wszystkie te czynniki przełożyły się na epidemie chorób cywilizacyjnych. Jedną z nich są dolegliwości związane z układem sercowo naczyniowym. Liczne badania dowodzą, że odpowiednia dieta może mieć kluczowe znaczenie w profilaktyce chorób układu krążenia. Za jedną z nich uważa się dietę Deana Ornisha. Na czym polega, jakie przynosi korzyści i do kogo jest skierowana? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w poniższym wpisie.

Popularność diety Ornisha

Dean Ornish – autor opisywanej diety – jest profesorem medycyny na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco. Skuteczność programu żywieniowego jego autorstwa w zakresie cofania się zmian miażdżycowych została potwierdzona wieloma badaniami klinicznymi. Dieta kalifornijskiego kardiologa jest uważana za efektywne wsparcie leczenia nie tylko chorób związanych z układem sercowo-naczyniowym, ale także otyłości. Obecnie model żywienia Ornisha jest jedną z najpopularniejszych diet w Stanach Zjednoczonych i jedyną refundowaną przez amerykański odpowiednik NFZ w przypadku leczenia chorób serca. Ponadto dieta Ornisha zdobyła 1 miejsce – ex aequo z Dietą Śródziemnomorską, oczko wyżej niż DASH –  wg Waszyngton D.C. – U.S. News & World Report, (światowy organ w rankingach i doradztwie konsumenckim) w kategorii diet rekomendowanych dla zdrowia naszego serca (Best Heart Healthy Diet) i 10 miejsce w zestawieniu diet w ogóle.

Założenia diety Ornisha

Zaproponowany przez Deana Ornisha program łączy w sobie niskotłuszczową dietę wegetariańską z regularną aktywnością fizyczną i medytacjami. Sama dieta opiera się głównie na produktach pochodzenia roślinnego. Bazuje na owocach, warzywach, nasionach roślin strączkowych, pełnoziarnistych produktach o niskim indeksie glikemicznym, odtłuszczonym nabiale i białku jaja. W diecie Ornisha nie zaleca się spożywania mięsa, ani żadnych produktów będących źródłem tłuszczów pochodzenia zwierzęcego (masło, tłusty nabiał, smalec). Należy wystrzegać się wszystkich produktów z nadmierną ilością soli, cukru oraz tych, o wysokim stopniu przetworzenia. Niewskazana jest także kawa czy alkohol. Rozkład poszczególnych składników odżywczych w diecie Ornisha jest następujący: ok. 75% węglowodany (głównie złożone + błonnik), 15% białko, 10% tłuszcz. Z założenia dieta Ornisha nie uwzględnia konkretniej kaloryczności. Należy spożywać regularnie i często niewielkie objętościowo posiłki w momencie, w którym wyraźnie odczuwamy głód. Istotne jest, aby przy komponowaniu codziennego jadłospisu korzystać wyłącznie z produktów wyszczególnionych jako zalecane. Dean Ornish stworzył poniekąd własną Piramidę Zdrowego Żywienia dzieląc wszystkie produkty spożywcze na pięć kategorii; w dwóch pierwszych zawarł te, które są zgodne z założeniami diety, a w pozostałych takie, które należy ograniczyć lub zupełnie wykluczyć. Przykładowo w pierwszej grupie znajdziemy sezonowe, świeże warzywa i owoce, strączki, odtłuszczony nabiał, zboża z pełnego przemiału. Druga grupa to produkty o większej zawartości tłuszczu: nasiona, pestki, orzechy, oleje roślinne. W grupie numer trzy uwzględniono produkty pośrednie, które zawierają rafinowane węglowodany i większe ilości nasyconych kwasów tłuszczowych, tj. produkty z białej mąki, niektóre ryby, owoce morza. Do grupy czwartej i piątej zaliczone zostały produkty, które należy wyeliminować z menu: potrawy smażone, wędliny, podroby, śmietana, masło, majonez, utwardzone oleje.

Wpływ diety Ornisha na zdrowie

Przedstawiony model żywienia może stanowić skuteczne wsparcie w leczeniu chorób związanych z układem sercowo-naczyniowym. Badania nad jego skutecznością w tym zakresie zostały potwierdzone klinicznie, a sama dieta cieszy się dobrą opinią wśród specjalistów z dziedziny dietetyki i żywienia człowieka. Dieta Ornisha, jako model żywienia wykluczający mięso wpisuje się w obecny trend rezygnacji z produktów pochodzenia zwierzęcego na rzecz roślin. Aspekt ekologiczny i etyczny to dla wielu dodatkowe korzyści jakie niesie ze sobą stosowanie diety Ornisha. Produkty, na których opiera się jadłospis diety obfitują w znaczne ilości cennych dla zdrowia składników odżywczych obecnych w roślinach; nie tylko witamin i minerałów, ale także wielu antyoksydantów, błonnika i substancji o właściwościach przeciwzapalnych. Na uwagę zasługuje również fakt, że doktor Ornish w swoich zaleceniach kładzie nacisk na odpowiednią dietę, ale jednocześnie zaleca regularną aktywność fizyczną i wsparcie kondycji psychicznej pacjenta. W dobie, kiedy psychodietetycy mają zapełnione grafiki po brzegi, a zaburzenia odżywiania dotykają coraz większej części społeczeństwa zwrócenie uwagi na korelację między zaburzeniami psychicznymi, a otyłością czy dysfunkcjami żywienia jest niezwykle istotne.

Wady diety Ornisha

Choć opisywana dieta jest uważana za prozdrowotną, polecaną w profilaktyce chorób kardiologicznych, a także otyłości, nadwadze – nie pozostaje bez wad. Dietę Ornisha możemy nazwać restrykcyjną, a przy dłuższym stosowaniu – monotonną. Dla osób, których dotychczasowe nawyki żywieniowe znacznie różniły sie od proponowanego modelu, ilość wyrzeczeń może działać zniechęcająco. Dodatkowo, jak każda dieta alternatywna, odbiegająca od zalecanego wg Instytutu Żywności i Żywienia poziomu rozkładu makroskładników – może prowadzić do niedoborów. Ze względu na wykluczenie mięsa, należy pamiętać o odpowiednim bilansowaniu jadłospisu i suplementacji pod kątem takich składników jak m.in wit. B12, wapń, żelazo, czy kwasy tłuszczowe omega-3. Biorąc pod uwagę ryzyko niedoboru wymienionych składników, a także wysoką zawartość błonnika pokarmowego dieta Ornisha nie jest zalecana dla dzieci, kobiet w ciąży i osób chorych na anemię.

Podsumowując

W trosce o zdrowie swojego serca, lub serca swoich najbliższych warto zainteresować się dietą Ornisha. Opisany program żywieniowy może być też rozsądnym rozwiązaniem dla osób, które powinny zredukować masę swojego ciała. Należy jednak pamiętać, że dieta Ornisha jest dietą eliminacyjną, która wdrożona bez odpowiednich podstaw z zakresu dietetyki niesie ze sobą ryzyko niedoborów głównych składników odżywczych. 

Jednym z najzdrowszych planów żywieniowych, wskazanym dla osób ze skłonnością do schorzeń natury kardiologicznej jest dieta DASH. W odróżnieniu od propozycji doktora Ornisha, dieta DASH przewiduje niewiele wykluczeń i opiera się na zrównoważonym rozkładzie makro i mikro składników. Jeżeli leży Ci na sercu zdrowie Twojego serca zamów już dziś 🙂

Wybieram zdrowy plan żywieniowy!